Ben je leerkracht en heb je een burn-out? Van harte gefeliciteerd!

‘Ben je leerkracht en heb je een burn-out? Van harte gefeliciteerd!’

Tenminste dat is hoe ik er over denk…

Het is nu een kleine vier jaar geleden dat ik ziek thuis kwam te zitten. Maar niet door een burn-out. Nee, daar wilde ik niet aan. Een burn-out was, in mijn ogen, voor mietjes, slappelingen, voor mensen die al piepen bij elke scheet die hen dwars zit. Daar kon ik me niet mee identificeren.

Ik, die altijd doorwerkte, hoewel ik al tijden lichamelijk niet in orde was.

Ik, die al maandenlang het ene onderzoek na het andere kreeg, maar desondanks vond dat ik gewoon door moest gaan.

Ik, die na de diagnose van een neuropathie, meerdere uren per week ging revalideren om een betere balans tussen werk en privé te vinden, maar ondertussen ook stug haar 4 dagen per week door bleef werken.

Waarom zou ik thuis zitten? Ik kon maar beter gewoon aan het werk zijn, want dan had ik wat afleiding van de pijn.

Stoppen en me ziek melden?

Dat kwam niet in mijn woordenboek voor. Uiteindelijk heeft een collega me er dringend van moeten overtuigen dat ik niet meer mezelf was, dat ik niet meer functioneerde en dat het beter was dat ik me ziek ging melden.

Ziek melden? Maar dat kon helemaal niet, want ik moest die week nog een ouderavond openen en nog wat dingen uitwerken. Er was helemaal geen tijd om ziek te zijn!

Met mijzelf maakte ik de afspraak dat ik die week nog aan het werk zou blijven, zodat ik nog de ouderavond kon doen en een aantal andere zaken kon afronden en daarna zou ik mezelf een weekje rust gunnen. Een weekje, dat moest kunnen vond ik.

Met een gigantisch rotgevoel reed ik mijn laatste werkdag naar huis.

Het gevoel dat ik had gefaald overviel me. Gedachten als: ‘Zie je wel? Je bent een slappeling. Je geeft op’, vlogen door mijn hoofd. Ik was teleurgesteld in mezelf.

Mijn lijf was moe en pijnlijk

Tijdens mijn eerste dagen thuis voelde ik pas hoe moe ik was en hoe pijnlijk mijn lijf was. Ik kon alleen maar op de bank liggen en domweg wat series kijken. Maar zelfs het lezen van de ondertiteling kostte me al teveel moeite.

In het weekend na deze week ging ik met mijn man een terrasje pakken. Maar na een half uur wilde ik weg. De vrolijke stemmen van de mensen om ons heen kwamen zo hard binnen, dat het me teveel werd. Ik kon het niet meer.

Dat was het moment waarop ik besefte dat een weekje rust niet genoeg zou zijn en dat ik wel degelijk ook een burn-out had…

Er volgde een periode van uitrusten, leuke dingen doen, revalideren, nare ervaringen uit mijn leven, die me onbewust nog dagelijks parten speelden, opruimen en hard aan mijzelf en mijn ongezonde gedragspatronen werken.

Een enorm zware tijd, maar ook een tijd waarin ik mooie dingen ontdekte over mijzelf en over het leven. Al met al heeft het iets minder dan een jaar geduurd voordat ik weer voldoende hersteld was om mijn werk volledig op te kunnen pakken.

Hoe krijg je een burn-out?

In mijn trainingen ontmoet ik vaak leerkrachten die al eens zijn uitgevallen door overspannenheid, een burn-out of er heel dicht tegen aan zitten. Ik merk dat ze het moeilijk vinden om er over te praten en zich er zelfs vaak ook voor schamen. Een burn-out staat voor hen gelijk aan falen en zwakheid en dat is vaak iets waar je niet trots op bent.

Een burn-out ontstaat niet zo maar. Je krijgt het niet alleen door hard werken. Vaak is er sprake van een combinatie van factoren:

• Persoonlijkheid
• Persoonlijke omstandigheden
• Relatie met collega’s en leidinggevende
• Overtuigingen
• Persoonlijke aanleg

Welke factoren zie ik bij de leerkrachten die ik train?

Hieronder benoem ik een aantal factoren die ik vaak zie bij de leerkrachten die ik train:

• Een van de dingen die ik vaak bij leerkrachten zie, is dat ze heel bang zijn dat ze anderen teleurstellen als ze ‘nee’ zeggen. De angst om anderen teleur te stellen komt vaak voor in combinatie met ‘in control’ willen blijven.
  Het niet uit handen kunnen of durven geven van werk en daardoor al het werk naar jezelf toe trekken. Als gevolg hiervan wordt de stapel werk op je bordje steeds hoger en hoger totdat het bijna onmogelijk is om nog te kunnen blijven doen.

• Daarnaast speelt de angst om te falen een grote rol. Wat als iemand vindt dat jij het niet goed genoeg doet of kan? Dat wil je liever voorkomen. Hierdoor sta je het jezelf niet toe om fouten te maken en daarmee leg je jezelf gelijk ook een hele hoge druk op.

• Veel leerkrachten hebben een enorm groot hart voor hun leerlingen en hun school. Ze hebben een heel groot verantwoordelijkheidsgevoel en geven dan ook altijd het beste van zichzelf voor hun leerlingen en hun school. Maar wat als er iets misgaat of anders loopt dan verwacht?Veel leerkrachten voelen zich daar dan ook verantwoordelijk voor en kunnen het maar moeilijk van zichzelf afzetten. Want wat als ik…?

• Ik zie dat leerkrachten vaak letterlijk overspoeld worden door de veelheid aan taken. Hun ‘to-do-lijst’ wordt alleen maar langer en nooit eens korter, wat hen het gevoel geeft dat ze nooit klaar zijn. Voel jij je ook vaak bezwaard om naar huis te gaan, terwijl je weet dat er eigenlijk nog zoveel dingen gedaan moeten worden?

• Tenslotte spelen het niet durven zeggen van je eigen mening, een te grote gedrevenheid, nare ervaringen uit je leven die je niet goed hebt verwerkt, privé- of werkgerelateerde conflicten en/of het verlies van zekerheden ook mede een rol.

Een burn-out is niet alleen maar negatief

“Maar zoals ik het nu lees is zo’n burn-out helemaal niet leuk, juist heel vervelend.
Ik hoor vaak van mensen dat ze nooit weer helemaal herstellen. Dat ze gevoelig blijven voor stress. Waarom dan: Van harte gefeliciteerd?”

Zoals ik al eerder schreef, krijg je een burn-out niet alleen door hard te werken. Er spelen meerdere factoren een rol. Een periode van alleen rust is dan ook niet afdoende om te kunnen herstellen van een burn-out. Sterker nog, de kans op een tweede burn-out ligt dan zeer zeker op de loer.

Maar als je al de factoren aanpakt die een rol spelen in het ontstaan van een burn-out, ze weet te doorbreken, gaat er een wereld voor je open. Tenminste dat is hoe ik het zelf heb ervaren.

Wat heeft de burn-out voor mij gedaan?

• Een burn-out heeft mij geholpen bij het doorbreken van gedragspatronen die niet goed waren voor mij. Soms kun je zo vastzitten in een bepaald patroon, maar kun je het niet goed doorbreken.
  Een burn-out dwingt je om even afstand te nemen van je werk en daarmee doorbreek je een patroon. Later ontdekte nog veel meer van deze ‘ongezonde’ gedragspatronen bij mezelf en wist ik ze, met hulp, bijna allemaal te doorbreken.

• Door mijn burn-out heb ik ook geleerd om veel meer te relativeren. Wat is nu echt belangrijk in het leven? Wat doet er nu werkelijk toe? Ik ontdekte dat met name ikzelf en mijn gezin voor mij erg belangrijk zijn en daarna komt de rest.

• Mijn burn-out dwong mij om mijn levensstijl aan te passen. Voor mij betekende dat gezonder eten, meer bewegen en meer ontspanning nemen. En dat had positieve gevolgen voor mij: nadat ik hersteld was van mijn burn-out, had ik ook minder last van mijn lijf. Een groot deel van de lichamelijke klachten die ik ervoer was verminderd of zelfs verdwenen. Dat maakt dat ik me veel meer kan ontspannen, kan lachen en genieten van de kleine dingen. Een groep reeën die ik onderweg naar mijn werk in het land zie staan, bloemen die na een lange winterperiode weer voorzichtig hun kopje boven de grond uit steken. De natuur heeft ons wat dat aan gaat zoveel moois te bieden.

• Ik leerde meer naar mijn gevoel te luisteren en daar op te vertrouwen. En soms houdt dat in dat je bepaalde keuzes moet maken. Doodeng, maar wel ontzettend bevrijdend.

Bovenstaande dingen beschouw ik als cadeautjes van het leven, die ik zonder mijn burn-out nooit zou hebben geleerd/ontdekt. Het ging allemaal niet vanzelf. Het was een periode hard werken aan mezelf. En ik weet zeker dat deze cadeautjes van het leven, met de juiste hulp en begeleiding, ook voor jou weggelegd zijn.

Heb jij ook een burn-out meegemaakt? Of heb je een poosje overspannen thuis gezeten?
Hoe heb jij deze periode ervaren en wat voor positieve dingen heeft het jou gebracht?

Laat je een reactie achter op mijn blog?